هر قسمت از کروموزوم جایگاه و محل قرار گیری ژن های مربوط به موضوع خاصی است. مثلا" جفت کروموزوم شماره 9 انسان همیشه محل ژن های مربوط به گروه های خونی هستند.

گروه خونی دارای سه ژن A-B-O در طبیعت هستند ولی همواره دو ژن در روی جفت کروموزوم شماره 9 قرار می گیرند.

پس لزوما" تعداد ژن ها در طبیعت (در جمعیت ها) با درون سلول یکسان نیستند.

بنابراین مفهوم Aa یعنی دو ژن الل که در یک فرد دیپلوئید 2nروی یک جفت کروموزوم همتا قرار دارند.

منظور از Aaa یعنی سلول 3n است .

اگر الل ها کاملا" شبیه باشند فرد هوموزیگوس و اگر متفاوت باشند هتروزیگوس است.

بین الل ها سه نوع رابطه وجود دارد: غالب و مغلوب –غالب ناقص- هم توان

غالب پروتئین اصلی را می سازد و مغلوب پروتئین نمی سازد ویا اگر می سازد تاثیرش بسیار کم است بنابراین فنوتیپ الل غالب ظاهر می شود یعنی ژنوتیپ Aa دارای فنوتیپ A است.

در هم توانی دو ژن الل هم اندازه هستندو هردو اثر خود را نشان می دهندمثل رنگ سیاه و سفید در بعضی گاوها یا گروه خون AB .

در غالب ناقص از ترکیب پروتئین ها صفت حدواسط ظاهر می شود.

نکته: در هم توان و غالب ناقص می توان از روی فنوتیپ ژنوتیپ را مشخص کرد.

صفات دو گروهند:

تک ژنی – چند ژنی

تک ژنی یک فرد n برای آن صفت یک ژن(الل) و فرد 2n دو ژن(دوالل) برایش دارد.

این صفات در محیط ممکن است بیش از دو الل داشته باشندولی در سلول دیپلوئید فقط دو الل دارند که این صفات را تک ژنی چند اللی می نامند.

صفات چند ژنی : صفاتی که پروتئین های متعددی آنها را کنترل می کنندو چندین ژن در چندین جایگاه متفاوت آن پروتئین ها را می سازند.

برای صفت چند ژنی چند زیر صفت تک ژنی در نظر می گیرند که در محیط می تواند دو الل یا بیش از دو الل داشته باشد.

صفت 3ژنی یعنی فرد هاپلوئید سه ژن برای آن صفت دارد و فرد دیپلوئید 6 ژن خواهد داشت.

صفات چند ژنی مثل قد – وزن – رنگ پوست – پروتئین هموگلوبین و ....

سوال:

اگر انسان برای کنترل یک صفت ژنوتیپAaBbDd داشته باشداین صفت چند ژنی است؟

انسان 2n است برای یک صفت تک ژنی 2 الل –برای 2 ژنی 4 الل و برای سه ژنی 6 الل دارد.

بنابراین جواب سوال سه ژنی است.

در آنافاز میوز1 با تفکیک کروموزوم ها  اتفاق می افتد

اگر الل ها روی دو جفت کروموزوم و جدا از هم باشند جور شدن ژن ها مستقل از هم صورت می گیرد.

اگر ژن ها روی یک جفت کروموزوم باشند ( ژن پیوسته) در این حالت اصل جور شدن مستقل ژن ها نقض می شود.